İxtisaslı işçi qüvvəsinə ehtiyacın artdığı bu dövrdə şirkətlər də işçilərini düzgün seçmək üçün bəzi addımlar atırlar. Şirkətlər daxilində insan resursları bölmələrinin yaradılması bu məqsədə xidmət edir.
Başda şirkət daxilində işə götürüləcək ixtisaslı işçi qüvvəsinin seçilməsi və qiymətləndirilməsi olmaqla bir çox fəaliyyətləri həyata keçirən bu bölmənin şirkətlərin uzunmüddətli hədəflərinə çatmasında mühüm rolu var. Şirkətdə işə müraciət edən şəxslərə həm CV-də, həm də müsahibə suallarında karyera məqsədləri ilə bağlı suallar verilə bilər. Bu suallara necə cavab veriləcəyinə keçməzdən əvvəl karyera məqsədi nədir sualına cavab vermək lazımdır.
Karyera Məqsədi nədir?
Ən sadə tərifdə karyera məqsədi insanın iş həyatının sonrakı mərhələlərində nə etmək istədiyi və ya özünü harada gördüyüdür. Fərdlərin karyera məqsədləri adətən subyektiv təsvirlərdən ibarətdir. Lakin şirkətlər üçün karyera məqsədinin məqsədi çox fərqlidir.
Şirkət işə götürəcəyi işçinin müəyyən müddətdən sonra özünü harada gördüyünə əsaslanmır. Bu, şirkətə töhfələrin ola biləcəyi hissəsi ilə əlaqədardır. İnsanın qarşısına qoyduğu karyera məqsədlərinin əlçatan olması və keçmişdə qarşısına qoyduğu bəzi məqsədlərə nail olması vacibdir.
Karyera Məqsədi suallarına necə cavab vermək olar?
İnsan resursları üzrə şirkətlərin və ya menecerlərin karyera hədəfi sualına gözlədikləri cavablar ilə işə müraciət edənlərin verəcəyi cavablar arasında fərqlər var.
Daha əvvəl qeyd edildiyi kimi, şirkətlər insanların özlərini harada gördüyünə və ya nə etmək istədiklərinə əsaslanmır. Onların şirkətin gözləntilərinə nə dərəcədə uyğun olduğuna və şirkətin məqsədlərinin şəxsin məqsədlərinə nə dərəcədə uyğun olduğuna diqqət yetirir. Buna görə də müsahibələrdə və ya CV nümunələrində karyera məqsədləri ilə bağlı suallara cavab vermək bir qədər iddialılıq tələb edir.
Əslində, bu sahədə bir çox təcrübəli adama görə, onların karyera məqsədləri ilə bağlı sual tamamilə yanlışdır. Əvəzində insanın keçmiş uğurlarına diqqət yetirmək və bu uğurları əldə etməkdə təsirli olan tərəfləri ortaya çıxarmaq kimi metodun daha təsirli olacağı iddia edilir. Ancaq bu sual şirkətlərin insan resursları bölmələrində kult kimi verilir. Karyera məqsədi sualına cavab verərkən davamlı inkişafa diqqət yetirmək lazımdır. Yəni “Mən bu işə uyğunam, amma özümü müxtəlif aspektlərdə təkmilləşdirməyə davam edərək daha da uyğunlaşacağam” mesajını vermək lazımdır. Bu cavabı ümumi şəkildə belə vermək olar: “Karyera məqsədim şəxsi inkişafımı davam etdirərək şirkətinizin korporativ məqsədlərinə nail olmasının bir hissəsi olmaqdır. Düşünürəm ki, bu şirkət öz təcrübəsi və keyfiyyəti ilə mənim şəxsi inkişafım baxımından böyük üstünlüklər verəcək”.
İnsanın karyera nərdivanına qalxması ilə bağlı bəzi açıqlamalar verməsi də vacibdir. Xüsusilə, bəzi şirkətlər işçinin 5 və ya 10 ildən sonra özünü harada görəcəyi ilə bağlı bəzi suallar verir. Bu suallara cavab verərkən şirkət yönümlü olmasına diqqət yetirilməlidir. Çünki şirkətdən asılı olmayaraq fərdin şəxsi inkişaf və karyera məqsədlərinə cavab verməsinin şirkət üçün heç bir dəyəri yoxdur. Qeyd edək ki, belə bir sualı cavablandırarkən məqsəd “şirkətə daha yaxşı vəzifələrdə xidmət etmək”dir. Başqa sözlə desək, insanın karyera yüksəlişinin əsas məqsədlərindən biri kimi şirkətə daha faydalı olmaq istəyi ifadə edilməlidir. Təbii ki, işçinin məqsədi şirkətdən çox özü üçün daha yaxşı imkanlar yaratmaq və daha möhkəm vəzifələr əldə etməkdir. Lakin şirkətə bu cür birbaşa açıqlama müsahibənin gedişatını dəyişə bilər. Bu sualın cavabını belə ifadə etmək olar:
“Qəbul etsəm, şirkətinizin təklif etdiyi imkanlardan istifadə edərək özümü daha da təkmilləşdirmək və daha yaxşı mövqelərə çataraq şirkətinizə daha faydalı olmaq məqsədim var. İnanıram ki, mənə bu fürsət verilsə, 5-10 ildən sonra özümü və şirkəti daha yaxşı mövqelərə daşıya biləcəyəm”.
Şirkətlər tərəfindən qoyulan karyera hədəfi suallarına cavab verərkən, qısa müddətdən uzunmüddətli dövrə keçmək lazımdır. Hətta sistematik qaydada məlumat vermək də müsahibə verənlərin gözündə müsbət imic saxlamağa kömək edə bilər. Karyera suallarına düzgün cavab verməyin ən əsas yollarından biri şirkətin ehtiyaclarını dəqiq müəyyən etməkdir. Yəni şirkətin dərc etdiyi kadrların işə qəbulu elanında şirkətin nə istədiyini dəqiq bilmək lazımdır. Bu mövzuda daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün müraciət zamanı insan resursları bölməsindən məlumat tələb etmək mümkündür. Buradan alınacaq cavaba əsasən, karyera hədəflərinə daha dəqiq cavablar yaratmaq mümkündür. Bu həm də müsahibə zamanı insanın keçmiş nailiyyətləri, sənaye təcrübələri və mükafatları haqqında danışmaq üçün təsir edici bir üsuldur. Daha əvvəl müxtəlif şirkətlərdə eyni vəzifələrdə çalışmış və uğurlarını sübut etmiş insanlar təcrübəsiz insanlardan daha çox qəbul olunurlar.
Karyera Məqsədi sualında qaçmalı olduğumuz cavablar
Karyera məqsədləri haqqında danışarkən bəzi səhvlər də var. Karyera suallarına yanlış cavablar və ya “mən” yönümlü cavablar şirkət tərəfindən şəxsin mənfi qiymətləndirilməsinə səbəb ola bilər.
Karyera hədəfləri ilə bağlı sualları cavablandırarkən, edilməməli olan səhvlərdən biri gəlir səviyyəsini artırmaq və ya daha yüksək maaşa sahib olmaqdır. Daha yüksək maaş ala bilmək, təbii ki, hər bir işçinin ən böyük arzularından biridir. Lakin bu arzunu müsahibələrdə və ya CV nümunələrində ifadə etmək ərizəçinin rədd edilməsi ilə nəticələnə bilər. Çünki şirkətlər insanın məqsədlərindən daha çox niyə ödəməli olduqlarına diqqət yetirirlər. Müsahibə zamanı maaş məsələlərindən danışmasanız yaxşı olar.
Bununla belə, diqqət çəkən başqa bir məqam da çox konkret söhbətlərin aparılmamasıdır. Fərd öz məqsədləri haqqında danışarkən dəqiq və dəyişməz cümlələr qurmamalıdır. Bu cür cümlələrin qurulması nitqin sonrakı hissələrində çeviklik tələb olunarsa, ziddiyyətli görünüş yaradır.
Fərdlərə ünvanlanan karyera hədəfi sualları qarşısında edilməməsi lazım olan səhvlər arasında müvafiq vəzifəyə ən yaxşı və ən uyğun insan olduğunu iddia etmək mühüm yer tutur. “Məndə olan bacarıqlarla bu vəzifəyə uyğun insanam” mənasını verə biləcək cümlələrdən qaçmaq lazımdır.
Qeyd edək ki, müsahibə həmin şəxsin doğru seçim olub-olmadığını müəyyən etmək məqsədi daşıyır. Müsahibə zamanı insanın özünə güvənməyən bir rəftar göstərməsi də son dərəcə əlverişsiz bir vəziyyətdir. Bundan əlavə, abituriyent “işə həqiqətən ehtiyacım olduğu üçün müraciət etdim, şirkətinizin imkanları yaxşı olduğu üçün müraciət etdim, bu sektorda olmaq istədiyim üçün müraciət etdim” kimi cavablardan qaçmalıdır. İnsan öz çıxışları və hədəfləri ilə digər namizədlərdən fərqli olduğunu göstərməyi bacarmalı, mümkünsə keçmiş təcrübələri ilə bunu dəstəkləməlidir.
